کاربرد و اهمیت داده‌کاوی در مالیات‌ستانی در ایران
کد مقاله : 1156-TAXRESEARCH
نویسندگان
محمد رفیعی بلداجی *
اداره کل امور مالیاتی استان چهارمحال و بختیاری
چکیده مقاله
در سال‌های اخیر، پیچیدگی فزاینده فعالیت‌های اقتصادی و گسترش اقتصاد غیررسمی، نظام‌های مالیاتی کشورها را با چالش‌هایی نظیر فرار مالیاتی و ضعف در شفافیت مالی مواجه ساخته است (OECD, 2023). در این میان، فناوری‌های نوین تحلیلی، به‌ویژه داده‌کاوی، به‌عنوان ابزاری مؤثر در ارتقاء عدالت مالیاتی، هدفمندسازی ممیزی‌ها و بهبود سیاست‌گذاری‌های مالیاتی شناخته می‌شود (Wang & Wang, 2020). هدف این پژوهش، تبیین کاربردها و ضرورت‌های بهره‌گیری از داده‌کاوی در نظام مالیاتی ایران و ارائه چارچوبی برای استقرار تدریجی حکمرانی مالیاتی داده‌محور است. روش پژوهش توصیفی–تحلیلی و مبتنی بر بررسی منابع کتابخانه‌ای و اسنادی است. یافته‌های مطالعه نشان می‌دهد که تحلیل الگوهای پنهان در رفتار مؤدیان، تشخیص مؤدیان پرریسک، و کاهش وابستگی به ممیزی‌های تصادفی از مهم‌ترین ظرفیت‌های داده‌کاوی در ارتقاء کارایی نظام مالیاتی به‌شمار می‌رود (Zhao & Xu, 2019). در پایان، با تأکید بر تقویت زیرساخت‌های اطلاعاتی، تدوین چارچوب‌های حقوقی مناسب و ارتقاء توان تخصصی کارشناسان، پیشنهادهایی برای پیاده‌سازی تدریجی این رویکرد در ایران ارائه شده است (مرکز پژوهش‌های مجلس، ۱۴۰۱).
کلیدواژه ها
داده‌کاوی، مالیات‌ستانی، نظام مالیاتی ایران، ممیزی هوشمند، حکمرانی مالیاتی، اقتصاد غیررسمی
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر