تحلیل نقش سیاست‌های مالیاتی در تحقق توسعه پایدار و کاهش فقر: مطالعه موردی برنامه‌های توسعه ملی ایران با تأکید بر عملکرد دهه اخیر
کد مقاله : 1250-TAXRESEARCH
نویسندگان
شایان قاسمی *
دانشجو دکتری تخصصی حسابداری
چکیده مقاله
هدف این پژوهش ارزیابی تأثیر سیاست‌های مالیاتی ایران بر کاهش فقر و نابرابری درآمدی طی دهه اخیر بود. برای انجام این مطالعه، از روش‌های تحلیل داده‌های ثانویه و مدل‌های اقتصادسنجی استفاده شده است. داده‌های مورد نیاز از منابع رسمی و گزارش‌های اقتصادی کشور در سال‌های 1390 تا 1402جمع‌آوری شد. در این پژوهش، از شاخص‌های مختلفی مانند ضریب جینی، نرخ فقر و کشش رفاه برای بررسی اثرات سیاست‌های مالیاتی بر توزیع درآمد و کاهش فقر استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که در طی سال‌های ۱۳90 تا ۱402، سیاست‌های مالیاتی ایران به‌ویژه پس از ۱۳۹۵ به‌طور معناداری در کاهش نابرابری و فقر مؤثر بوده است. نتایج مدل‌های رگرسیونی حاکی از این بودند که افزایش سهم مالیات‌های مستقیم و کاهش سهم مالیات‌های غیرمستقیم، به‌طور قابل توجهی موجب کاهش ضریب جینی و نرخ فقر شده است. همچنین، بررسی‌های انجام‌شده نشان داد که تغییرات در ترکیب مالیات‌ها توانسته است منابع بیشتری برای تأمین خدمات اجتماعی و رفاهی تخصیص دهد که این امر موجب بهبود وضعیت اقتصادی اقشار کم‌درآمد و کاهش نابرابری‌های اجتماعی گردید. در نهایت، پژوهش به این نتیجه رسید که اصلاحات مالیاتی، به‌ویژه در جهت تقویت مالیات‌های مستقیم و تخصیص هدفمند منابع مالی به برنامه‌های رفاهی، می‌تواند به‌طور مؤثری به کاهش فقر و نابرابری در ایران کمک کند.
کلیدواژه ها
سیاست‌های مالیاتی، فقر، نابرابری، مالیات‌های مستقیم، مالیات‌های غیرمستقیم، ضریب جینی، توسعه اجتماعی
وضعیت: پذیرفته شده